Σύμφωνα με τις τάσεις σε παγκόσμιο επίπεδο,επιχειρήσεις,οργανισμοί και ιδιώτες χρησιμοποιούν ολοένα και συχνότερα το cloud computing σε κάποια από τις μορφές του. Τι ακριβώς όμως προσδιορίζουμε ως cloud computing;
Η Gartner έχει ορίσει το cloud computing ως ένα “στυλ computing,στο οποίο δυνατότητες πληροφορικής υποδομής κλιμακούμενες σε τεράστιο βαθμό παρέχονται σε μια μορφή υπηρεσίας σε πολλαπλούς εξωτερικούς πελάτες”. Πέρα από τον ορισμό της Gartner,όμως,θα πρέπει να σημειώσουμε ότι τα διάφορα clouds διαθέτουν και ένα self-service interface το οποίο παρέχει στους πελάτες τη δυνατότητα να αγοράσουν resources σε δεδομένη χρονική στιγμή και να σταματήσουν να τις χρησιμοποιούν όταν πλέον δεν θα είναι απαραίτητες.
Το cloud δεν είναι στην πραγματικότητα μια τεχνολογία από μόνο του. Κατά βάση αποτελεί μια προσέγγιση στην δημιουργία υπηρεσιών IT,οι οποίες μπορούν να εκμεταλλευτούν στο έπακρο την αυξανόμενη δύναμη του hardware αλλά και των τεχνολογιών virtualization,που συνδυάζουν πολλούς servers σε μεγάλα pools resources αλλά και διαιρούν ενιαίους servers σε πολλαπλά εικονικά συστήματα,τα οποία μπορούν να ξεκινούν και να σταματούν ανά πάσα στιγμή.
Παρατηρούμε πως ενώ για τους μυημένους το cloud computing (ειδικότερα το Private Cloud και το Software As A Service) προβάλλουν ως εξαιρετικές προοπτικές για το μέλλον,εντούτοις το public cloud (όπου διαβαθμισμένες υπηρεσίες και κρίσιμοι πληροφοριακοί πόροι ενδέχεται να αποτελέσουν στόχο εξωτερικής ή εσωτερικής απειλής) δεν αποτελεί σε καμμία περίπτωση πανάκεια για όλες τις αδυναμίες που παρατηρούνται σε στατικότερα και κλασσικότερα σενάρια υποδομών (data center,self owned resources,human resources). Εδώ εκφράζονται πολλές αντιρρήσεις και επιφυλάξεις αναφορικά με τις πιθανές επιπτώσεις που μπορεί να επιφέρει κάποια εκμετάλλευση κενών ασφαλείας,και μάλιστα,καθίσταται εξαιρετικά δύσκολη η απόδοση ευθυνών,δεδομένης της διασποράς πόρων,ρόλων αλλά και της φύσης των ίδιων των δεδομένων όταν τοποθετούνται σε προσβάσιμα από public cloud σημεία.
Είναι παραπάνω από χρόνος από τότε που πρωτοδιάβασα το παρακάτω άρθρο του Ι. Γιανναράκη (Αθήνα –Τετάρτη 17 Μαρτίου 2010,στο www.in.gr και στο ΒΗΜΑ,28-3-2010).
“Σαν συννεφάκι αναπαριστούν οι τεχνολόγοι του Ιnternet το Διαδίκτυο στις μελέτες και στα σχεδιαγράμματά τους. Ενα συννεφάκι που κανείς δεν ξέρει τι ακριβώς γίνεται μέσα του,ποιες είναι οι διαδρομές που κρύβει,πού είναι η αρχή και πού το τέλος του…Και ο λόγος γι΄ αυτή την απροσδιοριστία δεν είναι άλλος από την ταχύτητα με την οποία αλλάζουν τα πράγματα στο Διαδίκτυο καθώς δισεκατομμύρια ανθρώπινες και τεχνολογικές οντότητες προσθέτουν κάτι καινούργιο κάθε στιγμή. Το διαδικτυακό σύννεφο μοιάζει μαγικό…Ετσι όμως δεν ήταν τα σύννεφα σε όλη την ανθρώπινη ιστορία,στους μύθους και στους θρύλους της;Από αυτά δεν μπαινόβγαιναν θεοί και δαίμονες,ήρωες και μάγοι;Μέσα από αυτά δεν αναζητούσε η ανθρώπινη φαντασία την υπέρβαση του γήινου και την περιπλάνηση στους αιθέρες;Το ίδιο συμβαίνει και σήμερα.
Ετοιμαστείτε για νέα απογείωση! Μια πρωτόγνωρη δυνατότητα ξεπροβάλλει μέσα από το συννεφάκι καθώς εκατοντάδες εκατομμύρια συνδεδεμένοι υπολογιστές μπορούν όχι μόνο να επικοινωνήσουν μεταξύ τους αλλά και να συντονιστούν στην εκτέλεση μεγάλων υπολογιστικών έργων που κανείς δεν θα μπορούσε να φέρει εις πέρας μόνος του. Δισεκατομμύρια ψηφιακοί νευρώνες σχηματίζουν έναν ηλεκτρονικό εγκέφαλο που το μέγεθός του σήμερα συγκρίνεται με αυτόν της κατσαρίδας,αλλά ο ρυθμός ανάπτυξής του είναι ασύλληπτος. Χάρη σε αυτόν προβλήματα της Μοριακής Βιολογίας που κάποτε απαιτούσαν μήνες επεξεργασίας λύνονται σε λίγα λεπτά. Ισχυρότατα συστήματα κρυπτογράφησης αντιστέκονται μόνο για λίγες ώρες σε αυτή τη νέα προμηθεϊκή δύναμη. Τι θα μας φέρει το –όχι μακρινό- μέλλον,μόνο η πιο τολμηρή φαντασία μπορεί να το προβλέψει.
Το εκπληκτικό είναι ότι αυτή την πρωτόγνωρη δυνατότητα,τον “υπολογιστή-σύννεφο”–το cloud computing είναι ο νέος τεχνικός όρος –μπορούμε να τον αξιοποιήσουμε σήμερα,τώρα! Οι μικρές και μεγάλες επιχειρήσεις,οι φορείς του Δημοσίου,η Τοπική Αυτοδιοίκηση,μπορούν να αποκτήσουν όση υπολογιστική ισχύ χρειάζονται,μαζί και τις απαιτούμενες εφαρμογές και τον αποθηκευτικό χώρο,άμεσα και με κόστος πολύ μικρότερο από αυτό της αγοράς και εγκατάστασης ιδιόκτητου εξοπλισμού. Μάλιστα πολλές επιχειρήσεις αλλά και δημόσιοι φορείς στην Ευρώπη και στην Αμερική,ανάμεσά τους το ηλεκτρονικό βιβλιοπωλείο Αmazon. com αλλά και η κυβέρνηση των ΗΠΑ,επιδιώκουν να διασυνδέσουν τα υπολογιστικά κέντρα τους στη λογική του cloud computing για να κάνουν πιο ορθολογική τη χρήση των τεχνολογικών πόρων τους παρέχοντας και υπηρεσίες σε τρίτους.
Ο “υπολογιστής-σύννεφο”δημιουργεί νέες δυνατότητες και ευκαιρίες για την Ελλάδα. Επιτρέπει στις επιχειρήσεις να ανοίξουν “ηλεκτρονικά καταστήματα”,ή να οργανώσουν τις πολύτιμες πληροφορίες τους χωρίς να εμπλακούν σε περίπλοκες διαδικασίες εγκαταστάσεων εξοπλισμού και χωρίς να πληρώσουν το μεγάλο κόστος αγοράς. Εξοικονομούν έτσι χρόνο και χρήμα και- το κυριότερο- ασχολούνται με την καθεαυτό δουλειά τους και όχι με την τεχνολογική ενσωμάτωση. Και αν αυτό ισχύει μία φορά για τις ιδιωτικές επιχειρήσεις,ισχύει πέντε και δέκα φορές για το Δημόσιο,όπου οι ανάγκες είναι πιεστικές,οι ελλείψεις πολλές,οι καθυστερήσεις μεγάλες και τα χρήματα ελάχιστα…”
Από την άλλη πλευρά,εκτός από την θέση υπάρχει και η αντίθεση όπως εκφράζεται από αρθρογράφους με ιδιαίτερο ειδικό βάρος στην παγκόσμια αρθρογραφία και στην blogόσφαιρα,όπως ο John C. Dvorak:“The cloud vendors go on and on about how the cloud is more,not less secure. I’ve only encountered security problems when the cloud was involved. Millions of credit cards are stolen right off “secure”cloud websites every year. I do not see this changing. And think about this:Everything in this industry consolidates,at one time or another,to just a very few players in any given sector,which means the cloud vendors will probably do the same. All you’ll have are about three players. That means the efforts of hackers will be more targeted and more likely to succeed. Insofar as massive data breaches are concerned,we ain’t seen nothing yet.”
Από τα παραπάνω καθίσταται προφανής η θέση και η αντίθεση. Το ζητούμενο,όπως πάντα,είναι η σύνθεσή τους.
Προσωπικά,ως διαχειριστής αλλά και συντονιστής ιστοχώρων συζητήσεων (forums) και αλληλεπιδρώντας καθημερινά με το Web 2.0,δεν μπορώ να φανταστώ πια την καθημερινότητα χωρίς αυτό (πληρωμή κάθε λογαριασμού σε ουρές…αντί για e-banking &mobile banking,άνοιγμα email μόνο στον σταθερό σας υπολογιστή μέσω του κατάλληλου προγράμματος …αντί για mobile messaging &web based email,χρήση του υπολογιστή στο σπίτι μόνο όταν είσαστε εκεί…αντί για Remote Access Services).
Από την άλλη,διαχειρίζομαι κρίσιμα συστήματα στον εργασιακό μου χώρο όπου η πιθανότητα διαρροής εμπιστευτικών δεδομένων αποτελεί όχι απλά ανασταλτικό παράγοντα μεταφοράς πόρων στο cloud αλλά και αιτία απώλειας κεφαλαίων,εργασιακών θέσεων και πιθανή απειλή για την ύπαρξη ολόκληρων εταιρειών…όταν στοχευμένες επιθέσεις hacking καταφέρνουν να γονατίσουν εταιρείες όπως η Sony και η Amazon,πόσο ρεαλιστικά μπορεί κάποιος να αισθάνεται ασφάλεια στο web;
Επειδή τα πρακτικά αλλά και οικονομικά οφέλη της χρήσης του cloud είναι καταλυτικά σε μια εποχή όπου ειδικά στην χώρα μας οι επενδύσεις σε πληροφοριακές υποδομές συρρικνώνονται,ίσως αποτελεί συνετή επιλογή η λελογισμένη μετάβαση στο “σύννεφο”αλλά ποτέ με νοοτροπία επανάπαυσης και τυφλής εμπιστοσύνης σε υποδομές που είναι διαχειρίσιμες αλλού. Πρέπει να γίνεται διαρκής επανεξέταση των συνθηκών εξάρτησης από πληροφοριακές υποδομές πέρα από τον έλεγχο μας…σε αντίθετη περίπτωση,μπορεί να…πέσουμε από τα σύννεφα…
Ο Νίκος Παρτσαλάς είναι διαχειριστής συστημάτων πληροφορικής με σπουδές στα μαθηματικά και εξειδίκευση σε συντονισμό και διαχείριση διαδικτυακών κοινοτήτων και ιστοχώρων.
