Σύμφωνα με τον Άνταμ Σμιθ,τα επιτεύγματα,η δράση του ατόμου σε περιβάλλον ανταγωνισμού ωφελεί το σύνολο. Έτσι,οι συλλογικές επιδιώξεις (της ομάδας) εξυπηρετούνται από τις ανεξάρτητες δράσεις των μελών της. Αυτό ισχύει στην οικονομία μέχρι ενός σημείου. Η πρόσφατη διεθνής κρίση και η ελληνική,βίαιη,μορφή της,απέδειξαν ότι υπάρχουν όρια που το οικονομικό σύστημα και οι παίκτες του δεν πρέπει να ξεπερνούν. Των νοικοκυριών συμπεριλαμβανομένων.
Στην πολιτική όμως,η αρχή δεν (πρέπει να) ισχύει καθόλου. Στη διακυβέρνηση και στον πολιτικό στίβο γενικότερα,ο ανταγωνισμός δεν είναι πάντα ωφέλιμος,ιδιαίτερα σε χώρες όπως η Ελλάδα,όπου το σύστημα υπολείπεται σε πολιτική ωριμότητα. Στη χώρα μας,η υπεροχή του ατομικού εις βάρος του συλλογικού είναι ελάττωμα. Ας το αντιληφθούμε επιτέλους! Για παράδειγμα,ποιός από την Κυβέρνηση Παπανδρέου πιστεύει ότι τόσο μεγάλες αλλαγές στην οικονομία και την οικονομία (αν τελικώς προχωρήσουν όπως πρέπει) δεν θα προκαλέσουν θύματα στο υπουργικό συμβούλιο. Οι περιφέρειές τους θα τούς μαυρίσουν,αλλά θα έχουν σώσει τη χώρα. Το κακό γι’ αυτούς θα είναι να μαυριστούν,χωρίς να έχουν επιτύχει κάτι σημαντικό (βλ. προηγούμενη διακυβέρνηση).
Οι δρώντες,ως εκπρόσωποι των πολιτών οφείλουν να επικεντρώνονται στο συμφέρον των πολλών. Σε όλο το πολιτικό φάσμα. Αυτή είναι η υποχρέωση ιδιαίτερα των πολυσυλλεκτικών κομμάτων που συγκροτούν τον λεγόμενο ‘δικομματισμό’ (στα μικρότερα,με πολύ λιγότερους οπαδούς μπορεί να ισχύσει κάτι άλλο,αρκεί να υπάρξει συνεννόηση – κάτι που πλέον δεν φαντάζει απίθανο). Στην υπηρέτηση του κοινού συμφέροντος εντοπίζεται το νόημα του επαγγέλματος του πολιτικού,ο ‘λειτουργηματικός’ χαρακτήρας του,που αν πλέον υπάρχει,είναι δυσδιάκριτος.
Να γιατί η χώρα δεν έχει την πολυτέλεια να χάνει ευκαιρίες για πραγματική αλλαγή και πρόοδο. Ιδιαίτερα στα ξέφωτα της νεοελληνικής πολιτικής ιστορίας,όπως το 2004,όταν μία παράξενη νομοτέλεια οδήγησε την τότε ‘νέα διακυβέρνηση’ μπροστά σε ευρύτερη συναίνεση,που έφθανε στα όρια της συλλογικής ψυχικής ανάτασης (Ολυμπιακοί,νίκη στο Euro,κ.λπ.). Ήταν μία ατμόσφαιρα,η οποία όπως λέει η σημερινή νεολαία ‘δεν υπήρχε’ (ήταν απίστευτη). Μεταξύ μας,όντως δεν υπήρξε,κατ’ ουσίαν.
Σε τέτοιες περιπτώσεις αναμένεις ότι, ο πραγματικός ηγέτης,ο πολιτικός που ανέλαβε να κάνει πράξη την αλλαγή που υποσχέθηκε,θα προχωρήσει μπροστά,με ένταση,με σιγουριά,‘σίγουρος για την ορθότητα των επιλογών του’. Με δράσεις ριζοσπαστικές,χωρίς περιστροφές,χωρίς δεύτερες σκέψεις,που απορρέουν από κρυφές μικρο-έρευνες κοινής γνώμης, με γνώμονα την αυτοπροστασία. Το ΄προσέχουμε για να έχουμε’ δεν ταιριάζει πάντα με τις εθνικές προτεραιότητες. Σε ‘δραματικές χώρες’ όπως η Ελλάδα,ο ηγέτης πρέπει να είναι έτοιμος να θυσιαστεί,τουλάχιστον πολιτικά. Σε θεωρητικό επίπεδο,η ίδια η υπάρξή του πρέπει να κάνει τη ζωή των πολιτών λίγο καλύτερη.
Αλλιώς,το αβίαστο (δικαιολογημένο) συμπέρασμα όλων είναι ότι οι πολιτικοί δρουν μόνο για τον εαυτό τους,προς ίδιο όφελος,πολιτικό ή άλλο. Προσέχουν τα βήματά τους,μελετούν τις κινήσεις τους,με στόχο κυρίωςμτην αυτοπροστασία και έπειτα όλα τ’ άλλα. Αυτό δηλαδή που συνέβη και – δυστυχώς – συνεχίζει να συμβαίνει στην Ελλάδα. Σε αυτά προστίθενται και οι κλασικές αναστολές του επαγγέλματος,που σχετίζονται με τις πελατειακές σχέσεις,τις ‘εξυπηρετήσεις’-ρουσφέτια (μικρά ή μεγάλα),όλα αυτά που συνθέτουν τα ‘εφόδια’ για την ώρα εκείνη που θα χρειαστεί να ‘κατέβει στον λαό’ και να ζητήσει εκ νέου τη ψήφο.
Και πάει λέγοντας. Αυτός ο φαύλος κύκλος δεν πρόκειται να διακοπεί στη χώρα μας,εκτός αν κάποιος αποφασίσει να κάνει ριζοσπαστικές αλλαγές,τομές και πραγματικές μεταρρυθμίσεις. Και υπόψιν,τα αυτονότητα,η δράση που απορρέει από την κοινή λογική,το ορθό κρατικό μάνατζμεντ δεν είναι μεταρρύθμιση. Είναι αυτό που οφείλει να κάνει κάθε μοντέρνος Πρωθυπουργός,που νοιώθει την ευθύνη της διακυβέρνησης.
Τα τελευταία 20 χρόνια,ο εκσυγχρονισμός και οι μεταρρυθμίσεις (με σειρά εμφάνισης) δεν έφεραν αποτέλεσμα. Ο δε πρώτος δεν θα υπήρχε αν δεν είχε γίνει η ‘εκκαθάριση’ στις αρχές της δεκαετίας του ’90 της λαϊκής ψευδο-οικονομίας της δεκαετίας 1980,όλοι ξέρουμε πότε,και από ποιον… Κι ας μην τα λένε οι καθηγητές-πολιτικοί…
Ο Δημήτρης Καμάρας είναι δημοσιογράφος (PhD,London). Εχει εργαστεί σε εφημερίδες,στο διαδίκτυο και στον τομέα της πολιτικής επικοινωνίας και στρατηγικής.
