Δεν πρόλαβε να αρθρώσει η Μαρία Δαμανάκη τη λακωνική,αλλά σαφέστατη προειδοποίησή της για τους δραματικούς κινδύνους που απειλούν τη χώρα από τη συνεχιζόμενη απραξία των κυβερνώντων,και της επιτέθηκαν πολιτικοί,σχολιαστές και τηλεσοφοί. Οι επιθέσεις μού έφεραν στον νου τη φράση του φύλακα,στην “Αντιγόνη”του Σοφοκλή,που λέει φοβισμένος από την οργή του Κρέοντα,όταν του ανακοινώνει ότι κάποιος ασεβής έθαψε τον Πολυνείκη παραβαίνοντας τις εντολές του τυράννου:“Στέργει γαρ ουδείς άγγελον κακών επών”. Κανείς,δηλαδή,δεν αγαπάει αυτόν που φέρνει τα κακά νέα.
Βέβαια,κάποιες από τις επιθέσεις έχουν το ακαταλόγιστο. Τι άλλο να περιμένεις από αποπροσανατολισμό,από μια Νέα Δημοκρατία που εδώ κι ένα χρόνο παίζει πολιτικάντικα με το μέλλον του τόπου;Τι άλλο από κακόγουστες σάχλες θα έλεγε ένας φανφαρόνος του ΛΑΟΣ,τι άλλο από θεωρίες συνωμοσίας ο ΣΥΡΙΖΑ και,φυσικά,τι άλλο από κοτσάνες κάποιοι λαϊκιστές δημοσιογράφοι ή πωλητές τηλεσοφίας;Ομως υπήρξαν και κάποιες επιθέσεις από ανθρώπους σοβαρούς,ανθρώπους που εδώ και καιρό,δημόσια και ιδιωτικά επαναλαμβάνουν την προτροπή στους πολιτικούς:“Να πείτε επιτέλους τη σκληρή αλήθεια στον κόσμο,χωρίς να φοβάστε τις επιπτώσεις στην καριέρα σας”. Γιατί λοιπόν,απόρησα,οι ίδιοι αυτοί άνθρωποι επιτέθηκαν σε μία πολιτικό που έκανε,επιτέλους,ακριβώς αυτό;
Σε τι άραγε παρέβη η Δαμανάκη την προτροπή τους,αφού,πρώτον,αναμφισβήτητα είπε κάτι σκληρό και,δεύτερον,σίγουρα στόχος δεν ήταν να ωφεληθεί η καριέρα της –οι πρώτες αντιδράσεις μάλιστα έδειξαν ότι ίσως έγινε το αντίθετο. Το μόνο που μένει να της ψέξουν είναι ότι δεν είπε την αλήθεια,και πράγματι αυτό υπονοούν κάποιοι σοβαροί κριτικοί:ότι κινδυνολογεί λέγοντας ανακρίβειες,αφού είναι,δηλώνουν,αδύνατο να βγει η Ελλάδα από το ευρώ καθότι “στις συμφωνίες δεν υπάρχει πρόβλεψη για έξοδο χώρας από το ευρώ”και “μια χώρα δεν βγαίνει,αν δεν το ζητήσει η ίδια”. Καθώς δεν είμαι οικονομολόγος ή διεθνολόγος,ούτε έχω μελετήσει τις σχετικές συμφωνίες,δέχομαι απόλυτα τις βεβαιώσεις των ειδικών. Ομως αναρωτιέμαι:είναι οι γραπτές συμφωνίες ισχυρότερες από τους άγραφους νόμους της πραγματικότητας;Το ότι κάποιος αγόρασε ένα σπίτι με συμβόλαιο,εμποδίζει τον γείτονά του,ή τον ίδιο,να ζουρλαθεί και του βάλει φωτιά;Κάτι αντίστοιχο έχουμε κι εδώ:αν η ασυναρτησία και η ατολμία της κυβέρνησης,η ανευθυνότητα της αντιπολίτευσης και η εγκληματική αδιαλλαξία κάποιων εργατοπατέρων μάς οδηγήσουν στην πτώχευση,το χαρτί θα μας σώσει;Αυτό,άραγε,διδάσκει η Ιστορία;Μήπως η Συνθήκη του Μονάχου προστάτευσε την ανθρωπότητα από το Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο;Ή η Συμφωνία της Ζυρίχης την Κύπρο από την εισβολή του “Αττίλα”;Σίγουρα,είναι μια κάποια εγγύηση οι συμφωνίες. Οχι όμως ισχυρότερη από τη σκληρή αλήθεια της ζωής:αν η Ελλάδα μείνει χωρίς δεκάρα τσακιστή,με δική της ευθύνη,και δεν βρίσκει πια κανέναν να τη δανείσει,θα αναγκαστεί να τυπώσει νόμισμα,για να μην πεθαίνει ο κόσμος στους δρόμους. Αρα,εκ των πραγμάτων,θα βγει από το ευρώ.
Η Δαμανάκη είπε:“Εχουμε την ιστορική ευθύνη να δούμε το δίλημμα καθαρά. Ή συμφωνούμε με τους δανειστές μας σε ένα πρόγραμμα σκληρών θυσιών,με αποτελέσματα,αναλαμβάνοντας τις ευθύνες για το παρελθόν μας,ή επιστρέφουμε πίσω στη δραχμή”. Είπε,δηλαδή,το αυτονόητο:ότι με τα μυαλά που έχουμε,και την πορεία που ακολουθούν οι πολιτικοί μας,οδεύουμε ολοταχώς στην πτώχευση. Και επειδή η Ευρωπαϊκή Ενωση δεν είναι Σύμφωνο της Βαρσοβίας,για να μπουκάρει με τα τανκς,αν είμαστε απείθαρχοι,να μας υποτάξει,σε περίπτωση πτώχευσης θα πάθουμε απλώς αυτό που παθαίνει κάθε χώρα που πτωχεύει,με ή χωρίς συμφωνίες:καταρρέει. Η Δαμανάκη λοιπόν δεν είπε ανακρίβειες,αλλά μια αλήθεια σκληρή,τόσο σκληρή που και καλοπροαίρετοι άνθρωποι στράφηκαν ενστικτωδώς εναντίον της,ως “αγγέλου κακών επών”.
Βέβαια τής έγινε και άλλη κριτική:ότι λόγω της ειδικής πληροφόρησης που της δίνει η θέση της,η δήλωσή της μπορούσε να προκαλέσει πανικό. Εστω,να της καταλογίσω ότι αγνόησε αυτό τον κίνδυνο. (Αν και απ’ ό,τι φαίνεται η δική της αποτίμηση της ψυχολογίας μας ήταν ακριβέστερη των φοβικών:την επομένη της δήλωσης όχι απλώς δεν υπήρξε πανικός,αλλά ανέβηκε το Χρηματιστήριο!) Αναρωτιέμαι,όμως. Εστω κι αν η Δαμανάκη αγνόησε αυτό το ρίσκο:και τόσον καιρό που δεν πανικοβληθήκαμε,τι καταλάβαμε;Αλλαξε τίποτε;Συνετίσθηκε μήπως ο πρωθυπουργός,έκοψε τα ταξιδάκια κι έπεσε με τα μούτρα στη δουλειά ή υπέταξε τους παράκουους υπουργούς του;Πείσθηκε η αντιπολίτευση να κοιτάξει επιτέλους το εθνικό συμφέρον;Εβαλαν μυαλό οι συντεχνιάρχες,να πάψουν να εκβιάζουν;Μπα τίποτε! Οπότε,μήπως είναι και ο πανικός μια τελευταία ευκαιρία,μπας και συνέλθουμε;
Καταλήγω λέγοντας ότι εγώ,που ανήκω στη “Γενιά του Πολυτεχνείου”,βρίσκω σημαδιακό πως το πιο ξεκάθαρο μήνυμα για τους κινδύνους που απειλούν τον τόπο το φώναξε τώρα,από τις Βρυξέλλες,η εμβληματικότερη μορφή της γενιάς,η Μαρία Δαμανάκη. Οπως βρίσκω σημαδιακό και το άλλο:ότι μπροστά στην επαπειλούμενη καταστροφή για την Ελλάδα,την πιο ανδρεία στάση την κράτησε γυναίκα.
Δημοσιεύθηκε στην “Καθημερινή”,29.5.2011
Ο Απόστολος Δοξιάδης σπούδασε μαθηματικά στο Πανεπιστήμιο Κολούμπια στη Νέα Υόρκη και έκανε μεταπτυχιακές σπουδές στο Παρίσι. Γυρίζοντας στην Ελλάδα,σκηνοθέτησε για το θέατρο και τον κινηματογράφο. Το βιβλίο του "Ο Θείος Πέτρος και η Εικασία του Γκόλντμπαχ" έχει εκδοθεί σε τριάντα γλώσσες,σε πολλές από τις οποίες έχει γίνει μπεστ-σέλερ. Τα τελευταία χρόνια,παράλληλα με τη δουλειά του στο Logicomix,ο Απόστολος Δοξιάδης γράφει και κάνει διαλέξεις για τη σχέση μεταξύ των μαθηματικών και της αφήγησης,καθώς και τη θεωρία της αφηγηματικής γνώσης.
