Ποιoς θα (επανα)φέρει την οικονομία σε πορεία ανοδική;Οι επιχειρήσεις! Βεβαίως δεν θα το κάνει το κράτος,παρόλο που η τακτοποίηση των πληγών του,αποτελεί προϋπόθεση. Ούτε οι τράπεζες θα το κάνουν,παρόλο που η επαναρρύθμισή τους θα δώσει τη δυνατότητα να κυκλοφορήσει και πάλι χρήμα στην αγορά. Δυστυχώς,στην επιχειρηματική πλευρά πνέει άνεμος βαθύτατης απαισιοδοξίας. Οχι μόνον για όσα τρομερά έχουν συμβεί τους προηγούμενους 30 μήνες,αν ξεκινήσουμε το μέτρημα από το καλοκαίρι του 2008,όταν έσκασε και στην Ελλάδα η χρηματοοικονομική φούσκα και σταμάτησε η ομαλή κυκλοφορία των κεφαλαίων. Αλλά –και αυτό είναι το χειρότερο– γιατί δεν φαίνεται ο δρόμος που οδηγεί στην έξοδο από την κρίση.
Για πάρα πολλές επιχειρήσεις η πτώση που έφερε η κρίση ήταν αναμενόμενη. Κάποιες έτρεχαν στην κόψη του ξυραφιού,αφού ζούσαν με τους φόρους που παρακρατούσαν και το μειωμένο κόστος που τους εξασφάλιζε η παράκαμψη των νόμιμων διαδικασιών. Το παράδοξο είναι ότι η «γκρίνια» έχει μολύνει και τους πιο καλούς,τους πιο εργατικούς,τους πιο επίμονους και –κατά κανόνα– τους πιο νομιμόφρονες επιχειρηματίες. Στην κατηγορία αυτή ανήκουν οι περισσότερες μεσαίες και μεγάλες επιχειρήσεις της χώρας,στις οποίες εργάζεται το μεγαλύτερο μέρος των εργαζομένων,δεν κάνουν δουλειές με το κράτος και επηρεάζονται από τα σκαμπανεβάσματα της διεθνούς αγοράς.
Αυτός ο κόσμος των (καλών) επιχειρήσεων αναρωτιέται αν αξίζει να συνεχίσει την προσπάθεια. Είναι πολλοί εκείνοι που έχουν ήδη κλείσει κάποια τμήματα από τις εργασίες τους,είναι οι άλλοι που κλείνουν το ένα «μαγαζί» για να κρατήσουν το άλλο και είναι επικίνδυνα πολλοί όσοι εξετάζουν την περίπτωση να σταματήσουν,ολότελα,τις δραστηριότητές τους.
Η έκβαση θα κριθεί από δύο παράγοντες. Ο ένας αφορά την επανένταξη του παράγοντα της εργασίας δίπλα στους επιχειρηματικούς στόχους και εξαρτάται από τον τρόπο που θα εφαρμοστούν οι νέες ρυθμίσεις στην αγορά εργασίας. Ο δεύτερος,πιο κλασικός,έχει να κάνει με την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών και απ’ αυτόν εξαρτάται το οξυγόνο που περιμένει,μετά το φθινόπωρο,η οικονομία.
Μένω,σήμερα,στον πρώτο. Ολοι πλέον αναγνωρίζουν την ανάγκη άμεσης μείωσης του κόστους. Επομένως,το κόστος εργασίας πρέπει να μειωθεί και με άλλους τρόπους εκτός από τη μείωση της απασχόλησης. Σημαίνει επίσης ότι η αναδιοργάνωση θα φέρει μικρότερα περιθώρια κέρδους,οριζόντιες και κάθετες συνεργασίες,επιθετικότερη εμπορική πολιτική,αναζήτηση νεωτερισμών και παραγωγικές επενδύσεις.
Η πρώτη –θα έλεγα ενστικτώδης– αντίδραση,τώρα που κατάλαβαν,είναι να παραπονεθούν γιατί δεν επιβλήθηκε με νόμο η άμεση μείωση των αμοιβών. Οι περισσότεροι επιχειρηματίες θα προτιμούσαν να βάλουν τον δικηγόρο ή τον λογιστή τους να δείξει στο σωματείο και στον καθένα εργαζόμενο τον νόμο “που έφτιαξε ο κακός πολιτικός”και που τον υποχρεώνει να του μειώσει τις αποδοχές. Ετσι είχαν συνηθίσει,έτσι το θέλουν και τώρα. Οι ρυθμίσεις του δεύτερου μνημονίου απαιτούν δημιουργικότητα,διάλογο και ευρηματικότητα. Ο σωστός επιχειρηματίας θα φανεί στη φουρτούνα. Οχι μόνον όταν χρειάζεται να βρει αγοραστές αλλά και όταν θα βρει τρόπους να πείσει τον εργαζόμενο ότι αξίζει να κερδίσουν,μαζί,τη μάχη της ανάπτυξης.
Δημοσιεύθηκε στην Καθημερινή,17.3.2012
Ο Μπάμπης Παπαδημητρίου είναι δημοσιογράφος. Σπούδασε Οικονομικές Επιστήμες στο Παρίσι. Στο παρελθόν συνεργάστηκε με το υπουργείο Εθνικής Οικονομίας,την Τράπεζα της Ελλάδος και μεγάλες εμπορικές τράπεζες. Εργάζεται στην Τηλεόραση και το Ραδιόφωνο του ΣΚΑΪ και στην εφημερίδα «Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ».