Το 2007,όταν στην ουσία ξέσπασε η διεθνής χρηματοοικονομική κρίση με αφετηρία τα αμερικανικά ενυπόθηκα δάνεια υψηλού κινδύνου,ο κ. Γ. Α. Παπανδρέου ήταν ο αμφισβητούμενος αρχηγός του ΠΑΣΟΚ,το οποίο είχε χάσει τις εκλογές και βρισκόταν εν βρασμώ. Κύριο μέλημα τότε του προέδρου του ήταν η αποδυνάμωση της εσωτερικής αντιπολίτευσης και η με κάθε τρόπο άνοδος στην εξουσία,ώστε να κοπάσουν αμφισβητήσεις και εσωκομματικές τρικλοποδιές.
Έτσι,παρά την διεθνή κρίση και τις επιπτώσεις της στην ελληνική οικονομία,ο κ. Γ. Α. Παπανδρέου ασκούσε,ως αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης,μία δημαγωγική και λαϊκιστική πολιτική ερήμην της οικονομικής συγκυρίας. Η τακτική αυτή συνεχίστηκε και σε όλη την διάρκεια του 2009 –χρονιά που η κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας παρέπαιε,αφ’ ενός,υπό το βάρος των δραματικών γεγονότων του Δεκεμβρίου 2008 και,αφ’ ετέρου,υπό τη πίεση μιας οικονομικής κρίσης που είχε ήδη κορυφωθεί και απειλούσε την Ελλάδα. Απειλή την οποία,δυστυχώς,ο τότε πρωθυπουργός κ. Κώστας Καραμανλής συνειδητοποίησε είτε με καθυστέρηση είτε με σχετική ελαφρότητα στην αρχή.
Από την πλευρά του,ο κ. Γ. Α. Παπανδρέου είχε πλήρη γνώση της κατάστασης,τόσο από τον Ισπανό σοσιαλιστή Επίτροπο κ. Χοακίμ Αλμούνια,αρμόδιο για την Οικονομία,όσο και από δύο συμβούλους του που είχαν σχέσεις με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο. Ειδικότερα δε,η ενημέρωση του κ. Γ. Α.Παπανδρέου είχε γίνει από τον Φεβρουάριο του 2009,ενώ το καλοκαίρι της ίδιας χρονιάς ο αρχηγός του ΠΑΣΟΚ επληροφορείτο ότι η Ελλάδα θα αντιμετώπιζε πρόβλημα δανεισμού –ενδεχόμενο,ωστόσο,το οποίο είχε αφήσει τον κ. Γ. Α. Παπανδρέου παγερά αδιάφορο. Ύπατος στόχος του ιδίου και των μελών της οικογένειάς του ήταν η άνοδος στην εξουσία ώστε,μέσω αυτής,όπως πίστευε,να ισχυροποιηθεί και η κομματική του ισχύς.
Έτσι,όταν ο τότε πρωθυπουργός κ. Κ. Καραμανλής,μπροστά στο ενδεχόμενο να βρεθεί η χώρα με την πλάτη στον τοίχο –όπως είχε συμβεί το 1985 και τον Δεκέμβριο του 1990 επί κυβερνήσεως Ζολώτα–,προκήρυσσε εκλογές με σύνθημά του την λιτότητα,η ευκαιρία ήταν μοναδική για τον κ. Γ. Α. Παπανδρέου να ζητήσει την ψήφο του ελληνικού λαού με την διαβεβαίωση ότι “λεφτά υπάρχουν”. Ακόμα καλύτερα για τον αρχηγό της τότε αξιωματικής αντιπολίτευσης,όταν ο αντίπαλός του μιλούσε για μείωση του δημοσίου και κάποιον εξορθολογισμό των δαπανών του,το ΠΑΣΟΚ διαβεβαίωνε τους ψηφοφόρους για το ακριβώς αντίθετο. Οι δε σύμβουλοι του κ. Γ. Α. Παπανδρέου,οι οποίοι ήσαν αγγλοσαξωνικής κουλτούρας και ελάχιστα φιλικοί προς την Ευρώπη,τον διαβεβαίωναν ότι με κάποιες εκβιαστικές πιέσεις θα μπορούσε “να βρει λεφτά”από τους “κουτόφραγκους”,εκμεταλλευόμενος τις εγγενείς αδυναμίες της ευρωζώνης.
Έτσι,παραλαμβάνοντας μία οικονομία υπό δυνητική πτώχευση,ο νέος πρωθυπουργός άρχισε να φορτώνει τα πάντα στην Νέα Δημοκρατία –εν μέρει όχι αδίκως– και να κάνει λόγο για “κολτ στο τραπέζι”και άλλα φαιδρά παρόμοια. Είχε επίσης αποσπάσει την διαβεβαίωση από τον τότε γενικό διευθυντή του ΔΝΤ,κ. Ντομινίκ Στρως-Καν,ότι θα δεχόταν βοήθεια αρκεί να άνοιγε στο Ταμείο την πόρτα της Ευρώπης. Αυτή ήταν η επιδίωξη του κ. Ντ. Στρως-Καν,ο οποίος ήδη έβλεπε τον εαυτό του στον θώκο του προέδρου της Γαλλικής Δημοκρατίας –πλην όμως οι σεξουαλικές του ορέξεις είχαν αντίθετη γνώμη.
Όλα αυτά έγιναν γρήγορα αντιληπτά από τις αγορές,οι άνθρωποι των οποίων περίμεναν μία μικρή ευκαιρία για να ξεσπάσουν κατά της ευρωζώνης –η οποία μπορεί να ήταν νομισματικά ισχυρή,αλλά έπασχε σε δημοσιονομική συνοχή και διακυβέρνηση. Έτσι,από τον Μάϊο του 2010 αρχίζει το ελληνικό δράμα,με την υπογραφή του Μνημονίου.
Σύμφωνα με το τελευταίο,που συμφωνήθηκε με την τρόϊκα (ΕΕ,ΔΝΤ και ΕΚΤ),η Ελλάδα μέσα σε δύο χρόνια έπρεπε να εφαρμόσει αλλαγές που παραμελήθηκαν για δεκαετίες,ώστε όχι μόνο να μειώσει ταχύτατα τα δημοσιονομικά της ελλείμματα αλλά και να επαναφέρει την χώρα σε μία αξιοπρεπή ανταγωνιστική θέση. Με την προϋπόθεση τήρησης της συμφωνίας,στο Μνημόνιο προβλεπόταν ανάκαμψη από το 2012,χαμηλός πληθωρισμός και μείωση της εξωτερικής ανισορροπίας. Κυρίως,όμως,προβλεπόταν η δραματική συρρίκνωση του κράτους έως το 2020 σε περίπου το ήμισυ από το μέγεθος που έχει σήμερα,προοιωνιζόμενο έτσι δραματικές αλλαγές για την ελληνική κοινωνία και οικονομία. Από τις προβλέψεις αυτές,πέρα από οριζόντια μέτρα περικοπών μισθών,συντάξεων κλπ.,τίποτε το ουσιαστικό δεν έγινε. Αντίθετα,η κυβέρνηση,μην έχοντας προβλέψει τις δυσάρεστες εξελίξεις,επεδόθη σε ένα παιχνίδι με τον χρόνο το οποίο ήταν εκ των πραγμάτων καταδικασμένο.
Ο Αθαν. Χ. Παπανδρόπουλος είναι δημοσιογράφος. Επίτιμος διεθνής πρόεδρος της Ένωσης Ευρωπαίων Δημοσιογράφων και πρώην πρόεδρος της ΈΣΠΗΤ.
