Κάθε καλόπιστος παρατηρητής όσων λέγονται στη δημόσια συζήτηση σχετικά με την κρίση που προκαλεί το Μεγάλο Χρέος θα έχει μπερδευτεί. Είναι αλήθεια ότι το πλαίσιο για το Μεγάλο Κούρεμα,όπως διατυπώθηκε από το συμβούλιο κορυφής της 27ης Οκτωβρίου,δημιουργεί νέα δεδομένα. Φαίνεται ότι ζούμε τώρα το Μεγάλο Μπέρδεμα,ιδιαίτερα από την πλευρά εκείνων που είχαν κατορθώσει να συμπήξουν ιδιώνυμο αντι-μνημονιακό μέτωπο και αμέσως διασπάστηκαν ως προς την αποτίμηση των επιπτώσεων που θα έχει το “κούρεμα”.
Το Μέτωπο της Δραχμής είχε την άποψη,μέχρι πρόσφατα,ότι δεν θα έπρεπε το κράτος να συνεχίσει να αναγνωρίζει τους τίτλους χρέους που έχει παλαιότερα εκδώσει. Μια μονομερής άρνηση πληρωμής χρεολυσίων και τόκων ήταν η πρέπουσα “εθνική απάντηση”στην επίθεση που δεχόμαστε από τους “κερδοσκόπους των χρηματαγορών”,έλεγαν σε εκείνη την πλευρά. Θα περίμενε λοιπόν κανείς η έκπτωση κατά 50% στις τιμές των χρεογράφων που βρίσκονται εις χείρας τραπεζών,hedge funds,κερδοσκοπικών αμοιβαίων,πλουσίων ταμείων διαχείρισης διαθεσίμων και άλλων βδελυρών εργαλείων του καπιταλισμού,να εορταστεί ζωηρά από τους εν Ελλάδι λογιστές της επάχθειας των χρεών. Να εκτιμηθεί ως μια πρώτη νίκη. Ως ορόσημο σε μια μάχη. Με έκπληξη διαπιστώνει κανείς,όμως,ότι όχι μόνον αγνοείται ως θετικό γεγονός,αλλά επικρίνεται ως μέρος της «μνημονιακής λογικής». Ο κατάλογος με τα “δεινά”,πολλά από αυτά εντελώς πραγματικά,απέκτησε «νέο τίτλο» και το “κούρεμα”πήρε τη θέση του ως ο νεότερος εχθρός του λαού.
Μέχρι τον Ιούλιο 2011,όσοι είχαν εμπιστευθεί την υπογραφή της Ελληνικής Δημοκρατίας πληρώνονταν τους ομολογιακούς τίτλους στη λήξη τους κανονικά,χωρίς κανένα “κούρεμα”. Ενα κράτος της Ευρωζώνης,το ελληνικό,που βρέθηκε σε αδυναμία πληρωμών,μπορούσε με τα χρήματα των άλλων κρατών της Ευρωζώνης (πλην Σλοβακίας) να πληρώνει κανονικά τις υποχρεώσεις του και μετά τον Απρίλιο 2010.
Η Ευρωζώνη και οι κυβερνήσεις των μεγάλων κρατών,ιδιαίτερα μάλιστα το ρυθμιστικό γερμανο-γαλλικό δίδυμο,έκαναν ταυτοχρόνως δύο λάθη. Αναγνώρισαν ως συλλογική την ευθύνη και,με τον τρόπο αυτόν,κατέστησαν συλλογικό ένα πρόβλημα με εξαιρετικά σπάνια και σίγουρα “εθνικά”χαρακτηριστικά. Και ενόσω έκαναν αυτό το λάθος,το συνόδευσαν με ένα ακόμη:κατέλυσαν το κυριότερο χαρακτηριστικό ασφάλειας των κρατικών χρεογράφων.
Ως αποτέλεσμα των δυο αυτών λαθών (υπάρχουν κι άλλα…),η σκανδαλώδης διαχείριση Ελλήνων πολιτικών μετατράπηκε σε πεδίο άσκησης ευρωπαϊκών πολιτικών εκ του προχείρου. Αντί να πνίξουν το πρόβλημα,το κατέστησαν “θεσμικό”. Αντί να τιμωρηθεί μια Τάξη που κατέλυσε τους κανόνες,αποφασίστηκε η τιμωρία μιας ολόκληρης Σχολής.
Η συμφωνία της 21ης Ιουλίου επιχείρησε να αντιμετωπίσει τα τραγικά αποτελέσματα των δύο αυτών λαθών. Είχε αποδειχθεί ότι η Ελλάδα δεν μπορούσε να συνέλθει από την τραγική της θέση. Η κατάσταση του χρεώστη επιδεινωνόταν με ρυθμούς επικίνδυνους. Οι λόγοι ήσαν οι ίδιοι με εκείνους που είχαν οδηγήσει τον “ασθενή”στον εξευτελισμό του Μνημονίου. Οι πολιτικοί διαχειριστές δεν μπορούσαν να κάνουν αυτό που πρέπει,τα βλαμμένα κύτταρα του κράτους αντιστέκονταν σθεναρά,τα υγιή αιμοσφαίρια του ιδιωτικού τομέα σκόρπιζαν τις αμυντικές τους ικανότητες σε αθεράπευτο εγωισμό. Αντί να σωθεί μια πολλαπλώς βλαβερή χρηματοοικονομική καταστροφή ενός κρατικού οφειλέτη,εξαιρετικού πελάτη του παγκόσμιου χρηματοοικονομικού συστήματος,ολόκληρο το σώμα της Ευρωζώνης βρέθηκε αντιμέτωπο με την πιο μεταδοτική ασθένεια. Το μικρόβιο του φόβου καταστρέφει με απρόβλεπτη ταχύτητα το υλικό της εμπιστοσύνης,το μόνο που κρατάει “όρθιο”κάθε ζωντανό οργανισμό. Μας έδειξαν και εμείς,απερίσκεπτα,μπήκαμε στον δρόμο εξόδου από το ευρώ. Κάθε λογικός άνθρωπος διαπιστώνει πόσο μικρές είναι οι πιθανότητες αναστροφής προς την καρδιά της Ευρώπης. Η συμμετοχή στην Ευρωζώνη,μια περιπέτεια του έθνους,οδεύει προς το τέλος της.
Δημοσιεύθηκε στην Καθημερινή,1.11.2011
Ο Μπάμπης Παπαδημητρίου είναι δημοσιογράφος. Σπούδασε Οικονομικές Επιστήμες στο Παρίσι. Στο παρελθόν συνεργάστηκε με το υπουργείο Εθνικής Οικονομίας,την Τράπεζα της Ελλάδος και μεγάλες εμπορικές τράπεζες. Εργάζεται στην Τηλεόραση και το Ραδιόφωνο του ΣΚΑΪ και στην εφημερίδα «Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ».