Την ώρα που η Αθήνα κατεστρέφετο από τις ορδές του κοινωνικού οχετού της χώρας,στις Βρυξέλλες η Ευρώπη προετοίμαζε την οικονομική της θωράκιση για την προσεχή δεκαετία. Πώς,όμως;
Τρία γράμματα κρύβουν τις προθέσεις της Ευρώπης. Είναι τα ΠΧΠ ή CFP εις την γαλλικήν. Πρόκειται για το Πολυετές Χρηματοοικονομικό Πλαίσιο,το οποίο κατετέθη από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή στα αρμόδια θεσμικά όργανα και αφορά το οικονομικό μέλλον της Ευρώπης το λιγότερο έως το 2020. Στην πρότασή της αυτή,η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παραθέτει αριθμούς και εκτιμήσεις και στην ουσία καλεί τους ηγέτες των 27 χωρών μελών να αποφασίσουν ποια οικονομική Ευρώπη θέλουν και σε ποια πολιτικο-οικονομικά πλαίσια. Με άλλα λόγια,οι 27 ηγέτες καλούνται να προσδιορίσουν ποιες θα είναι οι δημοσιονομικές προτεραιότητες της Ευρωπαϊκής Ενώσεως (ΕΕ) από το 2014 έως το 2020. Η πρόσκληση αυτή ισχύει,βεβαίως,και για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο,ο ρόλος του οποίου είναι καθοριστικός στην εκτέλεση του κοινοτικού προϋπολογισμού.
Από την άποψη αυτή,λοιπόν,η κατάσταση στην ΕΕ είναι πολιτικά θερμή. Ήδη,από τον περασμένο Δεκέμβριο,η Μεγάλη Βρεταννία,η Γαλλία,η Γερμανία,η Ολλανδία και η Φινλανδία,με κοινή τους επιστολή προς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή,ζητούν το πάγωμα των κοινοτικών δαπανών από το 2014 έως το 2020. “Οι ευρωπαϊκές δημόσιες δαπάνες δεν μπορούν να πηγαίνουν προς τα πάνω την ώρα που οι χώρες μέλη ακολουθούν περιοριστικές δημοσιονομικές πολιτικές σε εθνικό επίπεδο,με σκοπό την καταπολέμηση ελλειμμάτων που προκαλεί η κρίση…”,τονίζεται στην επιστολή.
Ως φαίνεται,όμως,η εκδοχή αυτή δεν βρίσκει σύμφωνο το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο,το οποίο πιστεύει ότι η Ευρώπη δεν μπορεί να έχει μεγάλες φιλοδοξίες χωρίς να διαθέτει και τα απαραίτητα οικονομικά μέσα. Όπως υποστηρίζει ο Ισπανός ευρωβουλευτής Σαλβαδόρ Γκαριγκα,εισηγητής του κοινοτικού προϋπολογισμού στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο,οι μεγάλες προκλήσεις που αντιμετωπίζει η Ευρώπη –κυρίως στους τομείς της έρευνας,της καινοτομίας,της προστασίας του περιβάλλοντος και της απασχολήσεως– δεν αντιμετωπίζονται με τα σημερινά μέσα που διαθέτει ο κοινοτικός προϋπολογισμός. Επιπροσθέτως,αν η ΕΕ θέλει να αναβαθμίσει και την γεωπολιτική της παρουσία,τότε έχει ανάγκη από μία αντάξια του στόχου αυτού διπλωματική υπηρεσία,με τον ανάλογο προϋπολογισμό.
Από την άλλη πλευρά,οι χώρες της Ανατολικής και της Κεντρικής Ευρώπης πιέζουν για περισσότερες διαρθρωτικές και αναπτυξιακές ενισχύσεις,ενώ η Γαλλία δεν επιθυμεί καμμιάν απολύτως μείωση των γεωργικών επιδοτήσεων.
Από αυτά που προηγούνται,γίνεται αντιληπτό ότι η Ευρώπη αντιμετωπίζει μία συνολική κρίση που ξεπερνά κατά πολύ την ελληνική περίπτωση. Ίσως,η ελληνική χρεοκοπία –της οποίας θα πρέπει να δούμε έως πότε θα αναβάλλεται η επισημοποίηση– στην ουσία πυροδότησε την από ετών κρίση της Ευρώπης,η οποία,όλο και περισσότερο,έχει πλέον και πολιτικό χαρακτήρα. Διότι το πραγματικό ερώτημα για την σημερινή ΕΕ,η οποία το 2013 θα δεχθεί στους κόλπους της και την Κροατία,είναι αυτό της πολιτικής της διακυβερνήσεως στον 21ο αιώνα. Διακυβέρνηση η οποία καλείται να αναπτυχθεί μέσα σε ένα συνεχώς μεταβαλλόμενο γεωπολιτικό περιβάλλον,αλλά και υπό την πίεση τεράστιων μεταβολών στην παγκόσμια οικονομία.
Πιεζόμενη από τις προκλήσεις αυτές,η ευρωζώνη παλεύει για την επιβίωση. Αναμετριέται με τις παραλείψεις της περιόδου 1994-2010,οι οποίες θα μπορούσαν να αποβούν μοιραίες. Συνεπώς,πέρα από τα όποια πυροσβεστικά μέτρα έχουν ληφθεί έως σήμερα από τους εταίρους μας στην ευρωζώνη,είναι σαφές ότι η επιβίωση της τελευταίας περνά μέσα από την εμβάθυνση. Δηλαδή,την ανάδειξη μιας πολύ πιο συνεκτικής ευρωζώνης,στην οποίαν είναι πολύ πιθανό να μην συμμετέχουν όλες οι χώρες που την είχαν συγκροτήσει το 1999.
Στο πλαίσιο αυτό,εκ των πραγμάτων γίνεται αναγκαία η ονομαστική αύξηση του κοινοτικού προϋπολογισμού,σε συνδυασμό με τους στόχους του σχεδιαζόμενου μονίμου Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθεροποιήσεως –που αντικαθιστά την παρούσα Ευρωπαϊκή Διευκόλυνση Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητος (EFSF). Έτσι,στην ΕΕ έχουν δρομολογηθεί ουσιαστικές αλλαγές σε ζητήματα οικονομικής διακυβερνήσεως,μέσω των οποίων θα ενδυναμωθούν και οι μηχανισμοί εποπτείας. Μπορεί,λοιπόν,να εγκαταλείφθηκε οριστικά η αρχή της μη διασώσεως που περιείχαν οι Συνθήκες από την εποχή του Μάαστριχτ,πλην όμως,για τα σοβιετικού τύπου κράτη μέλη της ΕΕ,η “γενναιοδωρία επί πιστώσει”τελείωσε.
Τί σημαίνουν όλα αυτά;Τίποτε περισσότερο και τίποτε λιγότερο από ότι,στον δρόμο της προς το μέλλον,η ΕΕ θα πορευθεί με σώματα που είναι φιλικά προς αυτήν και όχι με εχθρούς που υπονομεύουν την υπόστασή της. Συνεπώς,στα έτη που έρχονται,η Ελλάς θα κληθεί να επιλέξει αν θα πορευθεί με την Ευρώπη ή αν θα θελήσει να γίνει επαρχία ενός νέο-οθωμανικού ή ρωσικού,ενδεχομένως,μορφώματος. Το ερώτημα φαντάζει προκλητικό;Ωστόσο δεν είναι,αν καταγράψει κανείς τί λέγεται και τί γράφεται κυρίως στο διαδίκτυο.
Ο Αθαν. Χ. Παπανδρόπουλος είναι δημοσιογράφος. Επίτιμος διεθνής πρόεδρος της Ένωσης Ευρωπαίων Δημοσιογράφων και πρώην πρόεδρος της ΈΣΠΗΤ.
