“Οργανωμένη τρομοκρατία χωρίς ισχυρή οικονομική στήριξη δεν μπορεί να υπάρξει. Και αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό στον πόλεμο κατά της Δύσης που έχει ξεκινήσει η Αλ-Κάιντα,με κύριο χρηματοδότη της τον Οσάμα μπιν Λάντεν”. Αυτό υποστηρίζει ο Σκωτσέζος καθηγητής Πωλ Γουΐλκινσον,που θεωρείται αυθεντία στην χώρα του,αλλά και παγκοσμίως,σε θέματα τρομοκρατίας. Με βάση έρευνες που έκανε τα δέκα τελευταία χρόνια,έχει καταλήξει στο συμπέρασμα ότι τα ισλαμικά δίκτυα του μπιν Λάντεν διακινούν αρκετά δισεκατομμύρια δολλάρια κάθε χρόνο και σήμερα έχουν αρκετά αποθέματα κεφαλαίου.
Από την πλευρά του,ο επίσης ειδικός σε θέματα τρομοκρατίας Γάλλος Ρολάν Ζακάρ,σύμβουλος του ΟΗΕ στον τομέα αυτόν,υπογραμμίζει ότι,παρά τον θάνατό του,τα δίκτυα του μπιν Λάντεν έχουν στην διάθεσή τους σημαντικούς πόρους. Πόροι που είναι προσεκτικά κρυμμένοι στους μαιάνδρους των λογαριασμών πολυάριθμων εταιρειών-βιτρίνα,όπως η Asma United,γνωστή ως Mira. Υπάρχουν επίσης και πάμπολλες φιλανθρωπικές οργανώσεις,άλλες γνωστές και άλλες όχι στις αμερικανικές και δυτικές υπηρεσίες,όπως η αλ-Ράχμα και αλ-Χραμέϊν στο Λονδίνο,η αλ-Μουβαφάκ στα Βαλκάνια,η Islamic Resurrection Foundation και η Islamic Revival Foundation που διευθύνει ένας Αλβανός.
Σύμφωνα με άλλες πληροφορίες,που προέρχονται από Άραβες τραπεζίτες,ο Οσάμα μπιν Λάντεν είχε τοποθετήσει χρήματα σε τράπεζες του σουλτανάτου του Μπρουνέι,ακόμη και σε ευρωπαϊκά ιδρύματα. Λέγεται δε ότι αυτές οι τελευταίες καταθέσεις του κανονίστηκαν από συνεργάτη του πρώην αφεντικού της Arab Banking Corporation. Από τις υπηρεσίες πληροφοριών των Αραβικών Εμιράτων υποστηρίζεται ότι πάνω από 750 εκατ. δολλάρια,που ανήκουν στον πρώην Σαουδάραβα ισλαμιστή,είναι τοποθετημένα σε διεθνείς χρηματαγορές. Από τις τοποθετήσεις αυτές ο μπιν Λάντεν είχε αποκομίσει,από το 2000 και μετά,το ποσό των 600 εκατ. δολλαρίων. Ακόμα,από το 1999,ο ιδρυτής της Αλ-Κάϊντα είχε αγοράσει,μέσω Άραβα τραπεζίτη,πακέτα μετοχών στην Γαλλία,τα οποία πούλησε το 2006 με κέρδος 160 εκατ. δολλάρια.
Όπως υποστηρίζουν Αμερικανοί και Ευρωπαίοι αναλυτές,με τα παραπάνω κέρδη του ο μπιν Λάντεν είχε επενδύσει σε ακίνητα,μέσω Αιγύπτιου φίλου του με τον οποίον είχαν σχέσεις συνεργασίας από το 1988 και μετά. Από τις επενδύσεις αυτές –που κάλυπταν το Λονδίνο,την Αμβέρσα στο Βέλγιο,το Πακιστάν,την Αφρική και σε κάποιο ποσοστό τις ΗΠΑ– ο μπιν Λάντεν είχε εξασφαλίσει εισοδήματα περί τα 30 εκατ. δολλάρια ετησίως,που ήσαν και το cash-flow των οργανώσεών του.
Ας σημειωθεί ότι τα τελευταία χρόνια στην πραγματικότητα η μεγάλη δύναμη του μπιν Λάντεν βρισκόταν στο ότι δεν χρειαζόταν να χρηματοδοτεί την Αλ-Κάϊντα,η οποία ήταν ανεξάρτητη,αυτάρκης οικονομικά και ιδιαιτέρως υπερήφανη που συμμετέχει στον τζιχάντ. Επίσης,η χρηματοδότηση των δικτύων του μπιν Λάντεν χρησιμοποιεί έναν ολόκληρο καλολαδωμένο μηχανισμό,επαρκώς μοιρασμένο σε ομάδες που δημιουργήθηκαν μετά από αρνητικές εμπειρίες του παρελθόντος.
Όπως τονίζει ο Ρ. Ζακάρ,οι διάφοροι ισλαμιστές ηγέτες συγκράτησαν τα μαθήματα,ενίοτε τσουχτερά,που έδωσε στο παρελθόν η Λιβύη στις παλαιστινιακές οργανώσεις τις οποίες,για να τις χρηματοδοτεί,μετέτρεπε σε υπάκουους μισθοφόρους. Η χρηματοδότηση από μία πηγή είχε ορισμένα πλεονεκτήματα στον τομέα των ανέσεων –οι τρομοκράτες δεν ανησυχούν πώς θα καλύψουν τα έξοδα του μήνα– αλλά έχει το μειονέκτημα ότι κάνει το κίνημα εξαρτώμενο από έναν και μοναδικό χρηματοδότη. Ο χρηματοδότης αυτός το ενσωματώνει στην δική του εξωτερική πολιτική και δεν διστάζει,σε περίπτωση αποτυχίας,να το θυσιάσει ως κίνηση καλής θέλησης,αν αντιμετωπίσει πιέσεις από την Δύση ή αντίποινα από το εξωτερικό. Αυτό εξηγεί γιατί ο Αμπού Νιντάλ,ο Κάρλος ή ο Αχμέντ Ζιμπρίλ γυρνούσαν από την μία αραβική πρωτεύουσα στην άλλη στις δεκαετίες του 1970 και του 1980,στο έλεος των νονών τους της στιγμής,αναγκασμένοι καμμιά φορά να απαρνηθούν τις ιδεολογικές επιλογές τους για να ικανοποιήσουν τους προστάτες τους.
Αντί να αντιγράψουν μια κατάσταση που είχε αποδειχθεί κακή στο παρελθόν,οι ισλαμιστές επέλεξαν να έχουν πολλές πηγές υποστήριξης και αρκετούς χρηματοδότες ικανούς να τους βοηθήσουν ή να φιλοξενήσουν τις οργανώσεις-βιτρίνα τους. Η διαύγεια και ο πραγματισμός των ισλαμιστικών οργανώσεων,περιλαμβανομένης της Αλ-Κάϊντα,είναι βεβαίως απόδειξη κοινής στρατηγικής παρ’ ό,τι δεν υπάρχει ενιαία στρατιωτική διοίκηση. Μετά τον κοινό σκοπό του τζιχάντ κατά των εχθρών του Ισλάμ,ο τρόπος χρηματοδότησης είναι ο δεύτερος κοινός παρονομαστής των ισλαμιστικών οργανώσεων –οι οποίες χρησιμοποιούν επίσης και το σύστημα των ισλαμικών τραπεζών. Το σύστημα αυτό γεννήθηκε τρία χρόνια πριν την πρώτη πετρελαϊκή κρίση το 1973 και κανονικά θα έπρεπε να είχε προβληματίσει τους δυτικούς τραπεζικούς και οικονομικούς παράγοντες.
Πρώτο ρόλο στην δημιουργία του έπαιξε ο τότε βασιλιάς της Σαουδικής Αραβίας Φαϊζάλ,ο οποίος έθεσε το θέμα στην πρώτη συνάντηση της Οργάνωσης Ισλαμική Συνδιάσκεψη. Από το 1973 και μετά,όμως,το σύστημα εδραιώθηκε για καλά διότι,λόγω της μεγάλης αύξησης της τιμής του πετρελαίου,οι χώρες που το παρήγαγαν έπρεπε να βρουν τρόπο για να διοχετεύουν τα πετροδολλάριά τους στο διεθνές οικονομικό σύστημα μέσω του δικού τους τραπεζικού συστήματος,αντί να πλουτίζουν τις τράπεζες της Δύσης. Αυτή ήταν η αρχική ιδέα. Υπό την καθοδήγηση του βασιλιά Φαϊζάλ και του τότε πρωθυπουργού της Μαλαισίας ιδρύθηκε η Τράπεζα Ισλαμικής Ανάπτυξης,το 1975. Κάθε μία από τις 41 χώρες της Οργάνωσης Ισλαμικής Συνδιάσκεψης είχε τουλάχιστον μία μετοχή,αλλά το κεφάλαιο προερχόταν στην πραγματικότητα κατά 25% από την Σαουδική Αραβία,16% από την Λιβύη,14% από τα Ενωμένα Αραβικά Εμιράτα και 13% από άλλες χώρες του Κόλπου. Η τράπεζα,που έχει έδρα την Τζέντα,προικίστηκε με κεφάλαιο 2 δισεκατ. δολλαρίων.
Ο ρόλος των ισλαμικών τραπεζών,που άνθισαν από το 1975 και μετά,ήταν να βοηθήσουν την ανάπτυξη έργων υποδομής στις μουσουλμανικές χώρες και την διάδοση του Ισλάμ. Αναμφίβολα,στόχος τους ήταν να εγκαθιδρύσουν μία “νέα ισλαμική οικονομική τάξη”. Λίγα χρόνια αργότερα,όμως,με την γέννηση της Ισλαμικής Τράπεζας Αλληλεγγύης στο Σουδάν,η μαχητική και ιδεολογική διάσταση του ισλαμικού τραπεζικού συστήματος πέρασε σε πρώτη μοίρα,αφήνοντας σε δεύτερη την καθαρά χρηματοοικονομική διάσταση. Η απόδειξη είναι ότι σε αυτές τις τράπεζες ποτέ δεν τοποθετήθηκαν μαζικά τα κέρδη των πετρελαιοπαραγωγών χωρών. Αν και πολύ πλούσιες από άποψη καταθέσεων,οι τράπεζες αυτές έμειναν στο περιθώριο του παγκόσμιου τραπεζικού συστήματος.
Σήμερα λοιπόν παίζουν σημαντικό ρόλο στην ενίσχυση του ισλαμικού στοιχείου και σε μεγάλο βαθμό χρησιμοποιούνται και ως πλυντήρια βρώμικου χρήματος. Ισλαμιστές ηγέτες,εμμέσως βέβαια,χρησιμοποιούν συχνά τις ισλαμικές τράπεζες,τα δίκτυα των οποίων επεκτείνονται από το Νασάου ως την Πεσαβάρ,περνώντας από όλους τους διεθνείς φορολογικούς παραδείσους.
Από την άλλη πλευρά,ισχυρές μη κυβερνητικές οργανώσεις (ΜΚΟ),διασκορπισμένες σε όλο τον αραβικό ή τον δυτικό κόσμο,χρησιμεύουν ως αντλίες πόρων για τους ισλαμιστές,καθιστώντας τους ακόμη πιο ανεξέλεγκτους. Μπορούμε να αναφέρουμε την Χεζμπ-Ισλάμ στο Αφγανιστάν,μία κάποια Επιτροπή Αγαθοεργίας και Αλληλεγγύης στην Γαλλία,την Islamic Relief Agency ή ακόμα την Save Bosnia Now,μία οργάνωση που εδρεύει στις ΗΠΑ και είναι στελεχωμένη με παλιούς Αφγανούς. Το χαρακτηριστικό αυτών των φιλανθρωπικών οργανώσεων είναι ότι συλλέγουν και χειρίζονται ελεύθερα σημαντικά ποσά,με το κάλυμμα της ανθρωπιστικής δράσης. Επειδή δεν υπόκεινται σε φορολογικούς ελέγχους,λόγω της μη κερδοσκοπικής φύσης τους,μπορούν να διοχετεύουν τα χρήματα σε όποιον επιθυμούν. Μία ανθρωπιστική οργάνωση αυτού του τύπου με έδρα το Ναϊρόμπι χρησίμευσε για να τροφοδοτεί το δίκτυο της Αλ-Κάϊντα στην Κένυα,το οποίο ευθύνεται για τις επιθέσεις στην ανατολική Αφρική.
Οι περισσότερες από αυτές τις ΜΚΟ είναι γνωστές και αποτελούν αντικείμενο στενής παρακολούθησης εδώ και χρόνια. Περίπου 20 τέτοιες φιλανθρωπικές οργανώσεις,που δραστηριοποιούνται στις χώρες του Κόλπου,εντοπίστηκαν από τις υπηρεσίες πληροφοριών της Αιγύπτου. Όμως,η Χαμάς ή τα δίκτυα των ισλαμιστών της βόρειας Αφρικής και της Ευρώπης τροφοδοτούνται γενναιόδωρα και διακριτικά από ένα σύστημα διπλών βιβλίων που έστησαν δημιουργικοί λογιστές. Τα ποσά αυτά περνούν συνήθως από ισλαμικές τράπεζες,οι μηχανισμοί των οποίων μπορούν να γίνουν αδιαφανείς για τους συμβατικούς τραπεζίτες ή τους ανακριτές.
Κατά συνέπεια,στις σημερινές συνθήκες,μπορεί η ισλαμική τρομοκρατία να έχασε έναν “φωτισμένο”αρχηγό της,πλην όμως η οικονομική της δομή καλά κρατεί.
Ο Αθαν. Χ. Παπανδρόπουλος είναι δημοσιογράφος. Επίτιμος διεθνής πρόεδρος της Ένωσης Ευρωπαίων Δημοσιογράφων και πρώην πρόεδρος της ΈΣΠΗΤ.
